Däar Baldas

©Hans Hartmut Karg
2017

Das Gedicht ist eine Hymnus auf meinen wunderbaren Großvater
mütterlicherseits, den Landwirt und Brandmetzger Baltasar Heinrich,
geboren in Utzmemmingen.

An dean Ma ka i mi no guad erinnra,
Wois, dass däar mi o wirgle g'mecht.
Am Sonnde isch äar manchmol zu ons komma,
Dr Wendehans, dr Zug hod ean häar brochd.

Ma hod domols ds Wohnzemmar g'hoizd,
Äar hoch sein digga Schdomba g'roogd.
G'red hond miar zwoi dobei ned viel,
Denn ds Läba hod ned viel häar gäba.

Unehelich geboara wia mei Vadr
Ischd äar in dia Weld g'worfa wora.
Sein Dochderma hod er deshalb o g'mecht,
Denn äar hod gwisst, wia schwer's a Bangerd hod.

Äar war rechd gloi, doch schdarg als Ma,
Äar hod a Läba lang nuar g'schaffd.
Deshalb honds o a Sächle koffa kenna,
En Deine, wo dia ganz Verwandtschaft g'läbd.

Am Sonnde isch end Kirch ma ganga
Ond hod dann hinderhäar em Wirdshaus
Sich mid alle gräasere Baura g'schdridda,
Wia dees hald domols Sidde war.

Am Sonnde hodr dann am Diesch
A halbe Schdond des Fleisch ab'gfiesld,
Dees ganz eng no am Gnocha war,
Denn dees hod seiner Luschd scho g'falla.

Em äaschda Weldgriag war äar en Berlin,
Hod Dag ond Nachd nuar g'schlachd,
Damid d'Soldada ond dia Leid was ds Ässa hond.
Deshalb war äar nuar kurz em Feld.

Ond nach deam Griag honds mit deam Geld
Dean Baurahof en Deine g'hoffd
Em zwoida Griag war äar dann scho zua ald,
Hod nemme kembfa miaßa.

Also hod äar em hoacha Alder
Zwoi Sei am Dag fleiße verschafft,
Als Hausmetzgr mid seim Sohn Karl,
Damid dia Leid was ds Ässa hend.

Sei Froo ond o sei Schwiegerdochdr Mena,
Dia hond g'fiaderd, g'mischd, g'molga, bacha, broda.
Zom Schiara hod ma emmer Haufa g'machd,
Em Sommer ausm Garda se versorgd.

Dozua hod man em Herbschd no g'moschded,
Damidd ma o was Guads zom Drenga hod.
Schdolz war däar Baldas allemol auf d'Kendr, Engl,
Vor allem auf dia männlichen Geschlächds.

Doch o sei Dochdr hod äar läarna lossa,
Däar Bauraschdand war scho fiar'd Bildong:
So hod ma sei Auskomma g'hedd
Ond war dann unabhängig, frei.

Em Joar hod ma zwoimol dann selber g'schlachd,
Dia Sei zerlegd, verwurschded ond ei'gfrora.
Nirgends hod ds Roochfleisch besser g'schmeggd
Mid Moschd, dazua a selbr baggns Broad!

Isch äar em Zug am Sonnde zu ons komma,
War äar o no als Widdwer voller Rua.
Dann hoddr ds Middagässa g'nomma
Ond Villiger - dia hoddr hinderher o g'rochd.

Miar hoddr emmer fenf Marg gäba,
A Läba lang hod äar mi gäara g'mechd.
I hab me g'fräd, wenn äar isch komma
Ond draurig hab i ean zom Zug begloid'.

Em hoacha Aldr hod em Ausdrag äar no g'lebd,
Hod mim Elektrisierer sei Roima behandeld,
War o bei Schnäa em Windr drausa
Ond hod emmer no Stanga g'scheeld.

Ma hod se doch ned ganga lossa,
Isch emmer fria auf'g'schdanda g'wäsa
Ond äar war nia o wirgle grank,
Denn liga bleiba nuar d'Faulenzer!

Des war a arms ond zugleich o a reiches Läba,
Äar war midd wenig Geld a freier Maa.
Do hod ma wirgle koin Pfenne verschwended,
Weil jeder Dag no voller Arbad war.

Dia Schwooba send zwar manchmol leidig,
Doch arm send d'Schwoba ned.
Des Läba nemmd ma selber en sei Hend'
Ond iberlosst des Jammra doch de Andre.

Zom Achzigschda hab i eam graduliard
Ond hab mit eam Schdoihägar dronga.
Mit seine schdolze Ooga hod er zoigd,
Dass äar a Maa mid wirgle o am hocha Senn.

Äar war nia Nazi g'wäsa, hod nuar g'schaffd
Ond isch von Armud weid wegkomma.
Nach oba g'schoba hod ean doch sei Fleiß
Ond earle mit dear Arbad seiner Hend'.

Sei Läbdag war äar nuar bescheida,
Doch emmer schdolz auf dia Verwandte,
Dia eigebedded warad do em Dorf ond Läba,
Beseeld vom Goischd der Nochbarhilf'.

Als g'schdorba äar ond d'Drauergäschd
Scho komma, hods no a Kua aufdrieba,
Dia i dann mid meim Ongl Karl
Hender da Schdadl zoga honnd.

Verganga isch dia beierliche Zeid,
Als mei Großeldra schdolz auf mi
Ond iare viele Arbad warad,
Weil ma mit Fleiß dia Weld beschdelld.

*